Wybór kształtu dachu decyduje o wyglądzie domu, w wielu wypadkach stanowi jego wizytówkę, ale ma też wpływ na funkcjonalność poddasza i koszty budowy domu. Pozwala też na identyfikację kulturową – są formy dachów powiązane ściśle ze stylem architektonicznym lub regionem. Takie dachy dają wrażenie zakorzenienia, wzmacniają poczucie bezpieczeństwa i budzą spokój. Nawet przekształcane w bardziej nowoczesne formy dają wrażenie powiązania z tradycją.
Dach dwuspadowy.
To najbardziej utrwalony w naszej tradycji i krajobrazie kształt dachu. Dziś coraz bardziej doceniany przez architektów i inwestorów – staje się synonimem nowoczesnej bryły domu energooszczędnego. Jego atutem jest łatwość wykonania, a także duża przestrzeń do zagospodarowania pod połaciami dachu. W najprostszej postaci – bez lukarn, facjat czy ryzalitów – znakomicie wypełnia zadania ochronne, bo woda deszczowa i śnieg spływają z niego bez przeszkód.
Czterospadowy (czteropołaciowy).
To kształt dachu, który przez brak ścian szczytowych pozwala lepiej wyeksponować efektowne pokrycie. Ponieważ z każdej strony połać dachu schodzi nisko, ściany mają mniejszą powierzchnię niż w domu z dachem dwuspadowym – w efekcie miejsca do zagospodarowania na poddaszu jest mniej.
Popularną odmianą dachu czteropołaciowego jest dach kopertowy. Składa się on z czterech połaci, z których dwie równoległe w kształcie trapezów zbiegają się w kalenicy. W miejscu, gdzie w dachu dwuspadowym są ściany szczytowe, znajdują się dwie połacie w kształcie trójkątów. Pozioma kalenica jest znacznie krótsza od tej w dachu dwupołaciowym, natomiast pojawiają się cztery grzbiety, czyli kalenice skośne. Na rzucie taki dach przypomina kopertę – stad jego nazwa.
Jeszcze inną odmiana dachu czteropołaciowego jest dach namiotowy, który składa się tylko z połaci w kształcie trójkątów z wierzchołkami stykającymi się w jednym punkcie.
Wielopołaciowy.
Ten rodzaj dachu przykrywa rozbudowane bryły domów, jest więc niezwykle wyrazistym elementem. Odpowiednio dobrane pokrycie i staranne wykonanie może dach uczynić wysmakowanym estetycznie znakiem rozpoznawczym budynku. Formy dachów wielopołaciowych są połączeniem kilku dachów, które najczęściej krzyżują się ze sobą w kalenicach i koszach. Najlepiej, gdy łączą się dachy o tym samym kształcie, np. dwu- lub czterospadowe. Spójności kompozycji służy także zachowanie tego samego kąta nachylenia wszystkich połaci. Gdy kalenice dachów przykrywające poszczególne bryły są na różnej wysokości, wówczas harmonię może wprowadzić np. ustawienie ich pod tym samym kątem.